Waardoor werd deze oorlogsroman geïnspireerd? Welke boodschap zit er in het verhaal verborgen? Wat was het mooiste of bijzonderste aan het schrijven ervan? Die vragen en meer beantwoordt Lody van de Kamp in dit interview over De typiste.
Waar gaat het verhaal over?
‘De Joodse Lien de Vries is weduwe en moeder van twee kinderen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vindt ze een kantoorbaan bij de Joodse Raad in Amsterdam. Dagelijkst typt ze berichten voor Het Joodsche Weekblad, waarin maatregelen van de Duitse bezetter – van de plicht van het dragen van de Jodenster en het verbod om met de tram of de bus te gaan, tot uiteindelijk het treffen van voorbereidingen voor de deportatie – aan de Joden bekendgemaakt worden. Vanaf haar eerste werkdag knaagt het wat ze doet aan haar geweten. Enerzijds is ze blij met de baan, want het is voor een Joodse vrouw moeilijk om werk te vinden en ze moet wel haar gezin onderhouden. Anderzijds beseft ze: vanachter haar schrijfmachine werkt ze mee aan de vernietiging van haar eigen gemeenschap…’
Hoe kwam je op het idee voor het verhaal?
‘Er is al veel gepubliceerd over het navrante systeem van de bezetter van het inzetten van de Joodse gemeenschap ten behoeve van haar eigen vervolging. Veel van het gepubliceerde hierover resulteert vaak in een “veroordeling” van hen die mee hebben gewerkt. Weinig is er bekend over de vreselijke tweestrijd die velen hebben gevoeld. Deze roman gaat daarover – over het dilemma: meewerken met de vijand om jezelf te redden, ten koste van andere Joden, of dat niet doen.’
Wat vond je het leukste aan het schrijven ervan?
‘Wat mij het meest raakte tijdens het schrijven is dat diegenen die in dit duivels systeem onder druk van de omstandigheden hun medewerking gaven gewone mensen van vlees en bloed waren, met een geweten en schuldbesef. En die een weg probeerden te zoeken om, ondanks wat ze deden, toch ook het goede te blijven doen.’
Wat wil je lezers met het boek meegeven?
‘Dat het leven altijd uit dilemma’s bestaat. Dilemma’s die je niet uit de weg moet gaan, maar waar je een oplossing voor moet zoeken. Dit zoeken, dit is de eigenlijk het levenswerk van ons, mensen.’
Ben je al met iets nieuws bezig?
‘Ik ben inderdaad alweer bezig met een volgend boek. Maar het is nog te vroeg om hier al iets over te vertellen.’